In het Taalakkoord spraken acht Amersfoortse organisaties in 2020 de ambitie uit om laaggeletterden beter te bereiken en te helpen. Vanwege het taboe op laaggeletterdheid is dat makkelijker gezegd dan gedaan, zeggen Bente Vetter van Stadsring51 en Ditte Lampe van het DigiTaalhuis van de Bibliotheek Eemland. Ze werkten samen met NLtraining in het pilotproject DigiTaal Redzaam.

Als projectleider helpt Bente Vetter de schuldhulpverleners van Stadsring51 om laaggeletterdheid te herkennen, met cliënten bespreekbaar te maken en hen vervolgens een cursus van Digitaal Redzaam aan te bieden. ‘Houd het klein’, is haar tip aan de schuldhulpverleners. ‘Zeg: ‘Ik heb gemerkt dat je wat moeite hebt met het inleveren van je stukken, Stadsring51 biedt ook een cursus aan daarvoor.’ Je hoeft het onderwerp laaggeletterdheid niet te benoemen.’

Naar schatting 9.500 Amersfoorters hebben moeite met lezen, schrijven, rekenen en computeren. Deze vaardigheden zijn hard nodig om de financiën op orde te krijgen en te houden. Niet zo vreemd dus dat de helft van de cliënten van de schuldhulp behoort tot de risicogroep voor laaggeletterdheid.

Angstig

Toch deden in 2021 maar 3 cliënten van Stadsring51 mee aan de cursus met modules over financiën, taal en digitale vaardigheden. Dat was enerzijds een gevolg van de coronapandemie, die de werving bemoeilijkte. Anderzijds moet iemand er ook aan toe zijn om iets aan de laaggeletterdheid te willen doen, legt Bente uit. ‘Je moet er moet ruimte voor hebben, in je hoofd en in je agenda. Allereerst moet de stress door de schulden genoeg gezakt zijn. Vervolgens moet iemand ook willen en durven. Veel van onze cliënten worden angstig bij het idee dat ze iets moeten leren.’

‘Niet goed kunnen lezen en schrijven, dat zien mensen als een zwakte. Dat je niet met de computer kunt omgaan is veel geaccepteerder’, zegt Ditte Lampe van het DigiTaalhuis. Zij gaf de digitale cursussen, terwijl NLtraining de taallessen verzorgde.

De drie cliënten die vorig jaar meededen, wilden alle drie aan hun digitale vaardigheden werken, twee van hen maakten daarnaast ook gebruik van het taalaanbod. Tijdens een gezamenlijk startmoment werden de tablets uitgereikt en elke deelnemer werd gekoppeld aan een vrijwilliger van Stadsring51. Ditte: ‘Eén deelnemer begon vanaf nul. Alles wat hij in de les oefende, kon hij daarna nog veel vaker met de vrijwilliger oefenen. Hij ging heel goed vooruit. ‘Ik was blind, nu kan ik zien’, was zijn reactie op de lessen.’

Sneller communiceren

‘De lessen in taal en digitale vaardigheden gaven de deelnemers een dijk aan zelfvertrouwen’, zegt Bente. ‘Iemand vertelde hoe fijn het is om nu sneller, digitaal te kunnen communiceren met de overheid. Alle deelnemers kunnen hun afspraken beter nakomen. Eén deelnemer vertelde af en toe naar de bibliotheek te gaan om een boek te lenen.’

Bij het vervolg van de pilot in 2022 komt er een langere periode om (meer) deelnemers te werven. De vrijwilligers blijven, ‘want’, zegt Ditte, ‘één op één begeleiding is het meest effectief. Vooral omdat iedereen op een ander niveau is en andere dingen wil leren. Ik wil de vrijwilligers nog beter benutten.’

Volgens Ditte Lampe heeft het project voor drie mensen een wereld van verschil gemaakt. ‘Al die problemen, schulden, digitaal niet vaardig zijn, niet taalvaardig zijn, dat heeft met elkaar te maken. Je kunt mensen op één vlak helpen maar je bereikt meer als je ze op alle vlakken vooruithelpt. Dan ga je naar een duurzamere oplossing.’

Foto: Ditte Lampe (links) en Bente Vetter in de cursusruimte bij bibliotheek Eemhuis. (VB Fotografie – Sabine Keijzer)